Ekran karşısında geçen saatlerin görünmez faturası: Tech neck.
Toplu taşıma sırasında, koltukta, sıkıcı bir iş toplantısında hatta tuvalette bile… Artık telefonlarımızın elimizde olmadığı bir an neredeyse yok. Bu da bizi “tech neck” yani “teknoloji boynu” olarak bilinen hazin sona götürüyor. Nasıl mı? Gel anlatıyoruz.
Scroll Çağının Bedeli: Tech Neck
Tech Neck Nedir?
Tech neck, Türkçe adıyla “teknoloji boynu”, ekrana bakarken başın yanlış duruşundan kaynaklanan boyun, omuz ağrısı veya sertliği olarak ifade ediliyor. Kısaca açıklayalım: Telefonu, tableti ya da laptopu kucağa alıp uzun süre başını eğdiğinde, boynun normalde üstlenmediği bir yük taşıyor. Baş ortalama 4,5-5,5 kilo ağırlığında, ama eğildikçe bu ağırlık katlanıyor. Sonuç? Kasların geriliyor, omurların baskı altında kalıyor ve vücudun “yanlış” bir pozisyonu kendi yeni normali sanmaya başlıyor.
Terim, şimdilik resmi bir üne kavuşmasa da dijital dünyada trend konular arasında. Nasıl olmasın ki? Ekran sürelerimiz düşmek bilmiyor ve bunun sonuçları da yavaş yavaş gün yüzüne çıkıyor. 2025 Yılı Ortalama Ekran Süresi İstatistikleri’ne göre dünya genelinde ortalama 6 saat 45 dakikamız ekran başında geçiyor. Türkiye’de ise bu süre 6 saat 57 dakika. Neredeyse uyanık olduğumuz anın yarısı! Hâl böyleyken boynun arıza çıkarması hiç de şaşırtıcı değil.
Elbette başrolde telefonlar, tabletler ve dizüstü bilgisayarlar var. Ama sorun sadece bu cihazları kullanmakla ilgili değil. Yatakta kitap okumak, yanlış oturuşla direksiyon sallamak, saatlerce örgü örmek veya bahçe işleriyle uğraşmak da aynı tabloyu yaratabiliyor. Yani teknoloji boynu dediğimize bakma, mesele aslında duruş. Başı 45 derecelik açıyla öne eğmek ve uzun süre bu pozisyonda kalmak “tech neck” belirtilerini yaşamak için yeterli.
Belirtiler Neler?
Başlangıçta semptomlar çok da ciddi olmayabilir: Boyunda rahatsızlık, tutulma; üst sırt kaslarında gerginlik, ara sıra oluşan baş ve boyun ağrısı… Önlem alınmadığında ise kambur bir duruş, hareket kısıtlılığı, sinir sıkışması; kronikleşmiş boyun, sırt veya baş ağrıları ortaya çıkabiliyor. En kötüsü de bu durum yıllarca sürerse omurganın doğal kıvrımı bozulabiliyor.
Gördüğün gibi vücudumuz teknolojiyle ilişkimizden memnun değil. Peki ya ruh halimiz? Teknoloji boynu ile gelen duruş bozukluğu özgüvenimizi, enerjimizi ve hatta günlük yaşamımızı etkileyebiliyor. Düşük omuzlar ve eğik bir baş bizi olduğumuzdan daha yorgun ve bitkin gösteriyor.
Nasıl Önleyebilirsin?
Minik ama etkili tüyolarla… Sen daha fazla boynunu bükme diye hemen anlatıyoruz:
- Ekrana bakarken başını eğmenin bir sebebi var. Vücudun duruşsal rahatlığı, görsel rahatlığa tercih ediyor. Bunun önüne geçmek için ekranı göz hizana getir ve boynunun bükülmesini en aza indir. Gerekirse telefon standı ve monitör yükseltici gibi ergonomik aksesuarlardan destek alabilirsin.
- Saatlerce aynı pozisyonda kalmamaya çalış. Özellikle masa başında çalışıyorsan düzenli molalar ver. Her 30 dakikada bir ayağa kalk; esne, hareket et. En önemlisi de bunu bir alışkanlık hâline getir.
- Özellikle masa başında çalışıyorken öne doğru kamburlaştığı farkedemeyebilirsin. Düzenli olarak postürünü kontrol et. Başın omuzlarının üzerinde hizalanmış ve mümkün olduğunda dik bir konumda olmalı.
- Vücuduna bir iyilik yap ve sırt destekli bir sandalye edin. Alternatif olarak sırt minderi de tercih edebilirsin.
- Oturduğun sırada ayakların yere düz bassın ve dizlerini 90 derecelik açıda tut.
Boyun Ağrıların için Hangi Egzersizleri Yapabilirsin?
Spor salonunda ter dökmeden de yapabileceğin şeyler var. Harvard Health Publishing bunları güzelce derlemiş. İşte boyun ağrılarına karşı mini kurtarıcıların:
- Boynu yana eğme: Oturarak veya ayakta dik bir pozisyona geç. Başını yavaşça sağ omzuna doğru bırak, 10-15 saniye kadar bekle. Sonra aynı hareketi sol tarafa doğru yap. Her iki tarafta beş kez tekrarla.
- Çene Çekme: Öncelikle dik otur ve karşıya bak. Sanki gıdını çıkartıyormuşsun gibi, çeneni hafifçe göğsüne doğru yaklaştır. 10 saniye öyle kal. Daha sonra başını yukarı kaldırıp gökyüzüne bakıyormuşsun gibi boynunu uzat. Bu ileri-geri hareketi beş kez tekrar et. Gerginliğinin nasıl dağıldığını fark edeceksin.
- Yana dönme: Sanki biri sana sesleniyormuş gibi omzunun üzerinden bakarak başını sağa çevir. 10 saniye bekle. Sonra aynısını sola doğru yap. Bu döngüyü beş kez tekrarla.
- Omuz dairesi: Omuzlarını öne doğru daireler çizerek beş kez, sonra geriye doğru beş kez hareket ettir.
Bu egzersizleri yaparken mümkün olduğunca yavaş ve nazik olmalısın. Esnemeler sırasında hafif bir gerginlik hissetmen normal, ama acı olmamalı. Eğer acı duyuyorsan altında yatan başka sağlık sorunları olabilir. Bu durumda mutlaka bir uzmana görünmeni öneririz. Ayrıca sürekli tekrar eden şiddetli ağrıların varsa profesyonel yardım alman daha doğru olur.
Özetle “teknoloji boynu” diye tabir edilen semptomlardan kaçınmak mümkün. Peki biz bunları neden anlattık? Biraz farkındalık, biraz özen, biraz çaba ile yaşam kaliteni yükseltmen için. Söz konusu cihazlar belli ki uzun süre daha hayatımızda olacaklar. Ama kendine değer veren bir sen karşısında hiç şansları yok. Bu satırlar, dijitalleşmenin omzundaki yükünü biraz olsun hafifletebildiyse, ne mutlu bize…
Yeni TikTok Takıntısı: Fibremaxxing Diyeti
