Kaskını tak, müziğini aç, rüzgârı arkana al: Scooter motosikletinle şehir senin oyun alanın!
2023 yılında Türkiye’de 957.282 adet motosiklet satılarak, ülke tarihinde ilk defa otomobillerden fazla 2 tekerlekli araçların satıldığına şahit olduk. 2023 yılında satılan motosikletlerin yaklaşık yüzde 48’ini scooter’ların oluşturduğunu düşündüğümüzde, bu ulaşım araçlarına dair bilmeniz gerekenleri bu haberde toparladık!
Scooter Motosiklet Nedir?
ADI NEDEN SCOOTER?
İngilizce’de hızlı, sessiz veya çabucak hareket etmek anlamına gelen “scoot” fiilinden türetilen “Scooter”, 1900’lerin başlarında Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde; çocukların tek ayaklarını itiş için kullandıkları, tek ayaklarını da düz bir tahtanın tabanına koydukları bir ulaşım aracına verilen isimdi. Kaykaydan farklı olarak diklemesine bir yönlendirme kolu olan “Scooter”, metal ya da tahta tekerlekler üzerinde ilerlerdi. II. Dünya Savaşı’nın ardından Vespa ve Lambretta gibi markaların öncülüğünde tasarlanan motosiklet türlerinde de “Scooter” adı benimsendi. Motorlu scooter olarak da bilinen bu araçlarda motor selenin altında yer alıyor ve ayakların yerleştirilmesi için gidon ile motor arasında bir alan bırakılıyordu.
MOTOSİKLETLE SCOOTER ARASINDA NE FARK VAR?
Motosiklet ve scooter, her ikisi de iki tekerlekli motorlu taşıtlar olmasına rağmen tasarım, kullanım amacı, yapı ve teknik özellikler açısından oldukça farklılar gösterir. Yıllar içinde iki seri arasında yer alan sınıflararası (Crossover) modeller de olmuştur. Motosikletler genellikle manuel vitesli, şasinin üstüne oturduğunuzda motorun bacaklar arasında kaldığı bir tasarımdadır. Scooter modellerinde ise motor selenin altında kendine ait bir kapalı bölümün içindedir ve CVT adı verilen kayışlı bir otomatik şanzıman üzerinden gücünü arka tekerleğe aktarır. Motosikletler daha uzun mesafe kullanımlarına daha uygun iken Scooter modelleri daha çok kısa mesafe, şehir içi ya da kırsal alanlarda tercih edilir.
SCOOTER EHLİYETİ NE ZAMAN ALINIR?
Türkiye’de farklı scooter türlerine ait ehliyetler bulunuyor. E-Scooter olarak bilinen elektrikli scooter’lar 15 yaşından itibaren kullanılabiliyor ve ehliyet gerektirmiyor. Uygulama üzerinden anlık kiralanabilen E-Scooter’lar ya da bazı belediyeler yaş sınırı ya da ehliyet sorgulatabiliyor.
Maksimum hızı 45 km/s ile sınırlandırılmış 50 cc ve altı benzinli scooter modelleri için M sınıfı ehliyet sahibi olmak ve 16 yaşın doldurulmuş olması gerekiyor. 50 cc’nin üzerindeki scooter modelleri ise A1, A2 ve A sınıfı motosiklet ehliyetleri ile kullanılabiliyor ve bunun için farklı yaşların doldurulması gerekiyor. 16 yaşından itibaren 125 cc altında, maksimum 11 kW’lık güce sahip scooter modelleri A1 ehliyet ile kullanılabiliyor. 35 kW’den daha güçlü scooter modelleri için ise 18 yaşını doldurmuş olmak ve A2 sınıfı ehliyeti almak gerekiyor. A sınıfı olarak geçen ehliyet sınıfı içinse en az 20 yaşında olmak ve 2 yıl A2 tecrübesine sahip olmak gerekiyor. 24 yaşındakiler ise doğrudan A sınıfına başvurabiliyorlar. A sınıfı scooter/motosiklet ehliyetleri ile güç sınırı olmaksızın istediğiniz modeli kullanabiliyorsunuz.
SCOOTER MOTOSİKLET EHLİYETİ NEREDEN ALINIR?
Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) bağlı, onaylı sürücü kursları üzerinden scooter ya da motosiklet ehliyeti alınıyor. Sürücü kursuna yazıldıktan sonra teorik ve pratik eğitimler verilir. Yazılı (e-Sınav) ve direksiyon sınavlarında başarılı olanlara sürücü sertifikası kurs tarafından verilir. Bu sertifikayla nüfus müdürlüğüne başvurularak ehliyet belgesi alınır. Gereken belgeler arasında kurs tarafından verilen sürücü sertifikası, nüfus cüzdanı, sağlık raporu, 1 adet biyometrik fotoğraf ve harç ücretinin ödendiğine dair makbuz gerekiyor. Kurs ücretleri ve harç bedelleri ehliyet türüne göre değişiklik gösteriyor.
SCOOTER DENİNCE AKLA NEDEN VESPA GELİR?
Teknik olarak üretilen ilk Scooter modeli olmasa da ticari ve tasarım açısından başarıya ulaşmış ilk marka Vespa olduğu için günümüzde dahi bu araçlarda jenerik konumdadır. 1946 yılında İtalyan Piaggio firması tarafından üretilen Vespa, yuvarlak hatları, gövdeli yapısı ve ön koruma paneli ile scooter estetiğinin temelini oluşturdu. Haliyle akla ilk gelenlerden biri kesinlikle o oluyor.
TÜRKİYE’DE EN ÇOK HANGİ MARKALAR SATILIYOR?
Çok sayıda üretici, farklı klasmanlarda scooter seçenekleri sunarken, tüm motosiklet kategorileri arasında en fazla satılan kategori scooter araçlardan oluşuyor. Honda PCX, Honda Dio veya TVS Jupiter 125 gibi şehir içinde kurye veya bireysel kullanıma uygun modeller en fazla satılanlar arasında. Çok düşük yakıt tüketimi, yedek parça bolluğu ve popüler ikinci el piyasaları ile bu scooter modelleri öne çıkıyor.
PEKİ YA MAXI-SCOOTER?
Maxi Scooter, klasik scooter’lardan daha büyük, daha güçlü ve uzun yol kullanımına daha uygun tasarlanmış, nispeten yüksek motor hacimli bir scooter türü. Hem şehir içi hem de şehirler arası kullanımları bir arada arayanlar için ideal. İki yolculu kullanım, performans ya da daha geniş saklama alanlarına ihtiyaç duyanlar Maxi Scooter modellerini tercih etmeli diyebiliriz. Klasik scooter modellerine göre yakıt tüketimleri yüksek olabilir ancak sağladıkları donanım kapsamında bu değerle kabul edilebilir.
EN ÇOK SATILAN MAXI-SCOOTER’LAR HANGİLERİ?
Türkiye’nin en çok satılan Maxi-Scooter’ları listesinin tepesinde Yamaha Xmax 250 bulunuyor. Uzun yıllardır sürekli yenilenerek istikrarlı biçimde satılan Yamaha Xmax 250’nin 30.000’den fazla örneğinin Türkiye’de satılmış olduğu tahmin ediliyor. Honda Forza 250, SYM Joymax 250, Kymco Downtown 250i, Suzuki Burgman 400 gibi modellerin de satış adetleri, farklı üretim yılları kapsamında çoktu. Söz konusu modellerin farklı motor hacimli seçenekleri bulunuyor.
KASKO YAPTIRILIYOR MU?
Scooter’lar da motosiklet sınıfına girdiği için, motosiklet kaskosu kapsamında sigorta yaptırılabiliyor. Kasko poliçesi, çalınma, kaza, yanma, doğal afet, vandalizm gibi risklere karşı koruma sağlayabiliyor. Türkiye’de hem benzinli hem elektrikli scooter’lar için kasko sigortası yaygın olarak sunuluyor. Sigorta primi scooter’ın değeri, modeli ve motor hacmine göre değişirken maxi scooter’lar için genelde daha yüksek prim ödeniyor.
SCOOTER KASKOSU OTOMOBİLDEN PAHALI MI?
Evet çünkü scooter’ları teminat altına almanın daha fazla riski bulunuyor. Scooter’lar, diğer motorlu araçlara göre daha küçük ve hafif olmalarına rağmen, daha yüksek kaza riski ve hasar görme ihtimali taşıyor. Trafikte daha savunmasız oldukları için hasar olasılığı daha fazla. Kaza durumunda da onarım masrafları bazen orijinal parçaların bulunabilirliği veya işçilikten dolayı yüksek olabilir. Ayrıca hırsız riskinin yüksek olması, kasko yaptıranın yaşı, trafikteki geçmişi, yaşadığı il gibi faktörler de primleri etkiler. Bazı sigorta şirketleri motosiklet ya da scooter’lara kasko yapmayı tercih etmez ya da aşırı yüksek teklifler sunarak tüketicileri caydırmaya çalışır.
ZORUNLU EKİPMANLAR VAR MI?
Evet, Türkiye’de scooter kullanırken kask takmak zorunludur. Sürücüye ek olarak yolcunun da kask takması yasal bir kuraldır. Motosiklet montu, ceket, eldiven, dizlik ve bot gibi koruma özellikleri ile donatılmış diğer ekipmanlar zorunlu değil ancak olası bir kaza durumunda çarpma şiddetini azaltır. Motosiklet kullananlar arasındaki bir sözü hatırlatalım: “Eğer hasar görmesini istediğin bir uzvun varsa, motosiklet kullanırken orayı açıkta bırak!”
